فرض کنین قراری مهم در رستوران دارین و لباس، کفش و آرایشتون رو انتخاب کردین. حالا نوبت به انتخاب جواهرات نقره رسیده تا استایلتون رو کامل کنین؛ جعبه جواهرات رو باز می‌کنین و با جواهراتی که به رنگ سیاه و قهوه‌ای در‌آومدن روبرو می‌شین. حالا باید چیکار کرد؟
اگرچه به راحتی میشه تیرگی نقره رو از بین برد، اما استفاده از روش و محصولات غلط برای انجام این کار میتونه باعث تیرگی بیشتر و یا حتی آسیب به جواهراتتون بشه.
یادگیری روش تمیز کردن جواهرات نقره حتی آسون‌تر از چیزیه که فکرش رو می‌کنین. برای تمیز‌کردن جواهرات نقره فقط به تعدادی ابزار و تکنیک احتیاج دارین. بعد از یادگیری روش تمیز‌کردن جواهرات نقره و تبدیل آن به عادت، دیگه با باز‌کردن جعبه جواهرات و بر‌خوردن با نقره‌های تیره غافلگیر نمی‌شین.
برای افزایش طول عمر زیور‌آلات نقره و برای اینکه بتونین در هر زمانی از اون‌ها استفاده کنین، تا آخر این مقاله با ما همراه باشین.
این مطلب درباره تمیز‌کردن جواهرات نقره‌ست. برای آشنایی با روش‌های تمیز‌کردن سایر فلزات و همچنین سنگ جواهرات به مقاله تمیز‌کردن جواهرات و نگهداری (راهنمای کامل) سر بزنین.
تارنیش (تیرگی) نقره به چه معناست؟
در ویکی پدیا تارنیش (tarnish) به این صورت تعریف شده: ماده‌ای که از واکنش بین فلز و ترکیبی غیر‌فلزی، عموما اکسیژن و گوگرد دی اکسید، به وجود میاد. و باعث تشکیل اکسید فلز (و گاهی سولفید فلز و کلرید) روی سطح فلز میشه.
خبر خوب اینه که تارنیش تشکیل‌شده روی نقره مخرب نیست و برای فلز زیر لایه اکسید هیچ مشکلی به وجود نمیاره. اما امکان ایجاد تارنیش در نقره در مجاورت با کلرین و اسید‌ها هم وجود داره؛ این نوع تارنیش مخربه و میتونه باعث ایجاد حفره روی نقره بشه.
تارنیش به شکل لایه‌ای زرد، قهوه‌ای، سیاه و یا طوسی رنگ روی سطح زیور‌آلات نقره ظاهر میشه که گاهی‌اوقات به صورت تکه‌تکه دیده میشه. نقره استرلینگ در مقایسه با نقره خالص سریع‌تر واکنش میده و دلیلش هم وجود فلز مس در اونه؛ همچنین تارنیش نقره استرلینگ تیره‌تر و مشخص‌تره. نا‌گفته نمونه که حتی نقره خالص هم به مرور زمان تیره میشه و اکسیدی طوسی‌رنگ روی سطح اون رو می‌پوشونه.
بیشتر جواهرات از نقره استرلینگ یا عناصر مشابه ساخته شدن چرا که نقره خالص خیلی نرمه و به همین دلیل در جواهر‌سازی کاربردی نداره. البته بعضی از جواهرات رو از نقره استرلینگ میسازن و از نقره خالص به عنوان روکش آن استفاده میکنن؛ ای کار روند تیره‌شدن رو کند‌تر میکنه.
تارنیششدن (تیره‌شدن) نقره چطوری اتفاق میوفته؟
تیره‌شدن زیور‌آلات نقره اتفاقی عادیه. حتی بهترین زیور‌آلات نقره هم تیره میشن؛ پس فکر نکنین که مشکل از جواهرات شماست یا اینکه جواهراتتون از نقره واقعی ساخته نشده. اتفاقا تیره‌شدن نقره نشونه واقعی‌بودن اونه!
وقتی نقره در مجاورت گاز‌های هوا قرار می گیره ـخصوصا گوگرد- با اون‌ها واکنش میده، تغییر رنگ میده و تیره میشه و در نهایت لایه‌ای تیره‌رنگ روی سطح آن به وجود میاد. در صورت قرار‌گیری در معرض یه سری دیگه از مواد شیمیایی هم این فرآیند میتونه اتفاق بیوفته.
بسیاری از مواردی که جواهراتتون هر‌روز با اون‌ها در تماسن نیز می‌تونن باعث تیرگی نقره بشن؛ مثل:
- کرم دست
- عطر
- کلر موجود در آب استخر یا مواد تمیز‌کننده
- پی‌اچ پوستتون
تیرگی نقره قابل اجتناب نیست ولی فاکتور‌هایی وجود داره که در سرعت و شدت آن تاثیر‌گذارن. خبر خوب اینه که میشه با انجام اقداماتی از شدت تیرگی کم کرد و همچنین می‌تونین به راحتی نقره رو تمیز کنین و درخشش روز اولیه رو بهش بر‌گردونین.
زیور‌آلات نقره رو چطوری تمیز کنیم؟
برای تمیز‌کردن جواهر نقره چندین راه وجود داره. انتخاب روش تمیز‌کردن جواهرات نقره به میزان تیرگی جواهرات و مواد پاک‌کننده در دسترس شما بستگی داره.
اگه جواهر نقرتون رو آنلاین خریدین، دستورالعمل مراقبتش رو از سایت مورد‌نظر چک کنین. همچنین امکانش هست که خود تولید‌کننده یا فروشنده محصولات تمیز‌کننده مناسب نقره رو برای فروش داشته باشه.
استفاده از حوله‌های جاذب با کیفیت هم گزینه مناسبیه چرا که به راحتی آب رو از جذب میکنن و می‌تونین از اون‌ها برای خشک‌کردن جواهرات استفاده کنین. (آب یکی از عوامل تیرگی نقره و به طور کلی جواهراته).
پیشنهاد ما اینه که از یه مسواک نرم برای تمیز کردن جواهرات نقره استفاده کنین تا به راحتی بتونین تیرگی و گرد و غبار رو از تمام نقاط پاک کنین.
بهتره که جعبه‌ای رو به مواد و ابزار تمیز‌کننده جواهرات اختصاص بدین؛ در این صورت هر زمان که نیاز به تمیز‌کردن جواهرات داشته باشین، می‌تونین همه وسایل مورد نیاز رو در کنار هم و در جای مشخصی پیدا کنین. با این روش احتمال اینکه از تمیز‌کردن اون ها پشیمون بشید یا این کار رو به تاخیر بندازین خیلی کمه.
آب وصابون
این روش تیرگی رو از سطح جواهرات پاک نمیکنه، اما شروع فرآیند تمیز‌کردن با یه صابون ملایم و بدون بو (ترجیحا صابون کاستیل مایع) حل‌شده در آب گرم گزینه بسیار مناسبیه. به رفع کثیفی و سیاهی کمک میکنه و نه تنها باعث میشه جواهراتتون بهتر به نظر برسه، بلکه زدودن تارنیش زیر سیاهی رو هم کار بسیار راحت‌تری میکنه.
از یه پارچه نرم برای پاک‌کردن محلول از روی نقره استفاده کنین. در صورت نیاز می‌تونین از یه مسواک نرم هم استفاده کنین اما حواستون باشه سطح نقره رو خش نندازین.
فرقی نداره چه روشی رو برای تمیز‌کردن جواهرات نره انتخاب می‌کنین؛ آخرین قدم در هر روش باید آب‌کشی جواهر باشه تا باقی‌مونده صابون یا هر مواد شیمیایی مورد‌استفاده کاملا از روی آن پاک بشه. بعد از آب‌کشی حتما سریعا جواهرات رو با یه پارچه نرم خشک کنین. در ادامه راجع به پارچه مناسب صحبت خواهیم‌کرد.
محلول پاک‌کننده نقره
استفاده از یه محلول پاک‌کننده با‌کیفیت برای نقره استرلینگ بسیار پیشنهاد میشه. این محلول‌ها برای تارنیش جزیی خیلی سریع و آسون جواب میدن، اما اگه شدت تیرگی زیاده بهتره که برای شروع از روش الکتروشیمیایی یا صیقل‌دادن نقره استفاده کنین (در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم).
محلول پاک کننده نقره طی یه فرآیند شیمیایی به سرعت کثیفی رو از روی نقره پاک میکنه. برای تارنیش جزیی معمولا این فرآیند زیر یک دقیقه طول میکشه.
یکی از مزایای این محلول اینه که توی درز‌هایی نفوذ میکنه که با مسواک و پارچه قادر به تمیز‌کردنشون نیستیم. به همین دلیل بهتره که بعد از استفاده از روش‌های دیگه، از این روش برای تمیز‌مردن نقاطی استفاده کنین که به راحتی قابل تمیز‌کردن نیستن.
حتما طبق دستورالعمل درج‌شده روی بسته‌بندی محلول پیش برین. حتما محلول رو به طور کامل از روی نقره پاک کنین. در غیر این صورت، ممکنه در آینده به علت باقی‌موندن مقداری محلول روی آن، فرآیند تیره‌شدن نقره سریع‌تر اتفاق بیوفته.
توجه داشته باشین که محلول پاک‌کننده نقره جواهراتتون رو جلا نمیده، پس اگه دوست دارین اون‌ها رو درخشان‌تر کنین، پیشنهاد ما استفاده از پارچه جلا‌دهنده فلزات قیمتیه.
پارچه جلا‌دهنده جواهرات
حتما یه پارچه جلا‌دهنده با‌کیفیت در جعبه ابزار مربوط به تمیز‌کردن جواهرات داشته باشین. پارچه جلا‌دهنده جواهرات در مقایسه با محلول پاک‌کننده راحت‌تر میتونه تارنیش‌های شدید‌تر رو پاک کنه، اما به اندازه روش الکتروشیمیایی خونگی تاثیر‌گذار نیست.
در ساخت پارچه‌های جلا‌دهنده از یکسری مواد شیمیایی استفاده شده که تارنیش رو از روی فلز پاک میکنن. این پارچه‌ها (خصوصا انواع با‌کیفیتشون) نسبت به پماد‌های جلا‌دهنده ملایم‌ترن و سایندگی کمتری دارن. اما در کل بهتره که با احتیاط از اون‌ها استفاده کنین و اون رو خیلی محکم روی نقره نکشین تا خراشی روی نقره ایجاد نشه.
این پارچه‌ها نه تنها تیرگی رو از سطح فلز پاک میکنن بلکه درخشش زیبایی هم به فلز میدن (کاری که محلول پاک کننده نقره انجام نمیده). بعد از استفاده از محلول اگه حس کردین که جواهر نقرتون باید درخشان‌تر از چیزی باشه که هست، از پارچه جلا‌دهنده استفاده کنین.
بعد از استفاده از پارچه جلا‌دهنده، لکه‌های سیاهی روش ظاهر میشه که طبیعیه. زمانی که پارچه کاملا به رنگ سیاه در‌اومد، وقتشه که اون رو با یه پارچه دیگه جایگزین کنین. پارچه جلا‌دهنده رو نباید شست چرا که بعد از شستشو خاصیتشون رو از دست میدن.
در پایان این روش هم مثل سایر روش‌ها باید نقره رو آب بگیرین تا هیچ ماده شیمیایی روی آن باقی نمونه چون همونطور که گفتیم، این موضوع میتونه سرعت تارنیششدن نقره رو در آینده بالا ببره. بعدش هم حتما با یه پارچه نرم بلافاصله خشکش کنین.
پاک‌کننده الکتروشیمیایی خونگی
این روش به محیط‌زیست آسیبی نمیزنه و اصطلاحا دوستدار طبیعته. این روش بدون هیچ آسیبی به نقره، تارنیش‌های سنگین رو از روی سطح آن پاک میکنه. بهترین مزیتش هم اینه که مواد تشکیل‌دهنده آن در کابینت همه خونه‌ها پیدا میشه.
تیکه‌ای ورق آلومینیوم قیچی کنین و یه لیوان کوچیک یا کاسه‌ای سرامیکی رو با آن بپوشونین. سپس یه فنجون آب داغ درون کاسه بریزین و آب رو با مواد زیر ترکیب کنین:
- یه قاشق غذا‌خوری نمک
- یه قاشق غذا‌خوری بیکینگ پودر
- یه قاشق غذا‌خوری شوینده بی رنگ و بو (صابون کاستیل مایع بهترین گزینه‌ست)
جواهرات رو داخل کاسه قرار بدین؛ به طوری که روی فویل قرار بگیرن و محلول روی اون ها رو بپوشونه. بعد از ۵ تا ۱۰ دقیقه جواهرات رو از کاسه درآورده و محلول و فویل رو که حالا به رنگ طوسی تیره دراومدن، دور بریزین. در صورت نیاز این این فرآیند رو با فویل نو و محلولی که دوباره درست می‌کنین، تکرار کنین.
فراموش نکنین که در آخر جواهرات رو با آب بشویین تا اکترولیت‌ها به طور کامل از روی آن پاک بشن. پیشنهاد ما اینه که بعد از انجام این فرآیند از پارچه جلا‌دهنده استفاده کنین تا دیگه هیچ ردی از تارنیش و تیرگی باقی نمونه. همچنین با این کار روند تارنیششدن رو کند می‌کنین و جواهراتتون درخشان میشن.
مثل همیشه حواستون باشه که جواهرات رو با پارچه‌ای نرم خشک کنین.
پولیش یا پماد نقره
اگه جواهر نقرتون بیش از حد تیره شده، پولیش یا پماد نقره به دادتون میرسه. از جلا‌دهنده (پولیش) مخصوص نقره استفاده کنین (جلادهنده‌ای که برای فلزات مختلفه بیشتر از این که به تمیز‌کردن جواهرات نقره کمک کنه، مخربه).
باید گفت که به طور کلی جلا‌دهنده نقره تا حدی مخربه و باید با احتیاط استفاده بشه. جلا‌دهنده‌های با‌کیفیت ملایم‌ترن، اما باز هم به اندازه محلول پاک‌کننده نقره، تمیز‌کننده الکتروشیمیایی و پارچه جلا‌دهنده نقره ملایم نیست. برای همینه که فقط گاهی‌اوقات و آن هم فقط برای تیرگی زیاد باید از این روش استفاده کرد. مثلا برای تمیز‌کردن انگشتر نقره میشه از این روش استفاده کرد چون که بیشتر از سایر جواهرات با آب و مواد شیمیایی در تماسه و بنابراین شدت تارنیش و تیرگی در اون بیشتره.
طبق دستورالعمل روی بسته‌بندی جلا‌دهنده از آن استفاده کنین. بعد از شستشو با آب می‌تونین از محلول پاک‌کننده نقره برای زدودن کثیفی‌های باقی‌مونده توی درز‌ها استفاده کنین.
ممکنه نیاز باشه که اواسط کار جواهرات رو بشویین تا متوجه بشین تا چه حد تمیز شده و نیاز هست ادامه بدین یا نه. بعد از اتمام فرآیند، پماد رو کاملا با آب از روی نقره پاک کنین تا جایی که هیچ اثری از اون توی درز‌ها هم باقی نمونه. در آخر هم نقره رو با پارچه‌ای نرم خشک کنین.
از چه روش‌هایی برای تمیز‌کردن جواهرات نقره استفاده نکنیم؟
با یه سرچ کوچیک در گوگل با انواع مختلفی روش خونگی برای تمیز کردن جواهرات نقره روبرو می‌شین. بیشتر آن‌ها مشکل‌ساز هستن و متخصصین در حوزه جواهرات این روش‌ها رو پیشنهاد نمی کنن.
اگه موردی پیش اومد که عجله داشتین و به هر دلیلی نمی‌تونستین از روش‌های بالا استفاده کنین، عیبی نداره که با احتیاط از روش های دیگه استفاده کنین اگرچه پیشنهاد ما اینه که تا جای ممکن این روش‌ها رو به کار نبرین.
به بعضی از این روش‌ها در ادامه اشاره می‌کنیم:
- خمیر جوش‌شیرین (بسیار مخرب)
- خمیر‌دندون (ایضا)
- سرکه (خیلی اسیدیه و ممکنه به سنگ جواهرات آسیب بزنه)
- آب‌لیمو (ایضا)
- روغن زیتون (حالت چسبندگی به جا میذاره)
- ترکیب هر یک از موارد بالا
چگونه از تشکیل تارنیش روی زیور‌آلات نقره جلوگیری کنیم؟
با نگهداری مناسب جواهراتتون مثل روز اول نو و درخشان می مونن. در ادامه چند توصیه برای نگهداری از زیور‌آلات نقره رو با هم مرور می‌کنیم.
جواهراتتون رو برای مدت طولانی بدون استفاده نزارین
استفاده از جواهرات باعث میشه که اون ها مرتبا با پوست و لباس در تماس باشن و همین تماس مقداری از تارنیش و سیاهی رو از بین میبره. این کار از ایجاد تارنیش کاملا جلوگیری نمیکنه اما باعث میشه که دیر این اتفاق بیوفته.
البته باید گفت که اگه شما از اون دسته افراد بد‌شانسی هستین که مواد شیمیایی پوستشون باعث سیاه‌شدن نقره میشه، این روش برای شما جواب نمیده. در این صورت لازمه که زیور‌آلات نقرتون رو بیشتر تمیز کنین یا از فلزی با واکنش پذیری کمتر (طلا یا پلاتینیوم) به عنوان زیور‌آلات استفاده کنین. برای اینکه با تفاوت‌ها و مزایای طلا و نقره آشنا بشین و بتونین انتخاب راحت‌تری داشته باشین، به این مقاله سر بزنین: کدام جواهرات را انتخاب کنیم: طلا یا نقره؟
جواهراتتون رو در‌بیارین!
هنگام حموم‌کردن، شنا‌کردن (هم استخر و هم دریا)، خصوصا زمانی که از شوینده‌های قوی برای حمام‌کردن استفاده می‌کنین، حتما جواهراتتون رو در‌بیارین. همچنین بهتره که هنگام آرایش‌کردن و استفاده از محصولات مراقبت پوستی انگشتر نقره‌تون رو کنار بذارین و بعد از شستن دست‌ها دوباره دست کنین.
زیور‌آلات نقره رو در محل مناسبی نگهداری کنین
اگه نمی خواین مرتب در حال تمیز‌کردن جواهرات نقره باشین، از درخت‌های مخصوص جواهرات یا نگهدارنده‌های این چنینی که جواهرات رو در معرض هوا قرار میدن، صرف نظر کنین. در غیر این صورت گرد و غبار موجود در هوا به سرعت روی اون‌ها می‌شینه و به مرور سیاه و کثیف میشن؛ علاوه بر این، جواهراتتون خیلی سریع‌تر تارنیش و تیره میشن. حالا اگه جواهراتتون رو در محلی مرطوب مثل حموم قرار بدین، اوضاع از این هم بد‌تر میشه.
بهترین راه‌حل اینه که زیور‌آلات نقره استرلینگ رو در جعبه‌ای خشک، کوچیک که کاملا درش بسته میشه قرار بدین. قرار‌دادن کیسه‌های جاذب رطوبت توی این جعبه‌ها کمک میکنه که روند تیره‌شدن دیر‌تر اتفاق بیوفته.
اگه دیدین که جواهراتتون حتی با نگهداری داخل جعبه باز هم سریع تیره میشن، معنیش اینه که جعبه مناسب نیست و باید تغییرش بدین. مثلا بعضی پلاستیک‌ها نوعی مواد شیمیایی از خود ساطع میکنن که به فرآیند تارنیش و تیره‌شدن سرعت میده.
هنگام انتخاب جعبه برای نگهداری از زیور‌آلات نقره علاوه بر نکاتی که بالا گفته شد، حواستون باشه که جواهرات طوری در اون قرار بگیرن که به هم دیگه ساییده نشن و زنجیر‌ها هم به هم گره نخورن.
در نظر گرفتن برنامه‌ای منظم برای تمیز‌کردن جواهرات
داشتن برنامه منظم برای تمیز‌کردن زیور‌آلات واقعا کمک‌کنندست چرا که تارنیش و تیرگی حاصل از اون رو در حداقل‌ترین حالت ممکن نگه میداره، پاک‌کردن جواهرات خیلی آسون‌تر میکنه و باعث میشه که جواهرات آسیب‌پذیری کمتری داشته باشن.
بهتره که تمیز‌کردن زیور‌آلاتتون هنگام تغییر فصل سرد به گرم یا بر‌عکس انجام بدین. دلیلش هم اینه که معمولا هنگام تغییر فصل به فکر تعویض لباس‌های تو کمد هستین و این موقعیت مناسبی برای رسیدگی به جواهرات و نو‌کردن اون‌هاست. برای خرید طلا در سبک‌ها و طرح‌های متنوع به صفحه گالری ارل یا سایت آن مراجعه کنین.
