راهنمای کامل تمیز کردن و نگهداری جواهرات
آیا در مورد تمیز کردن جواهراتی که سیاه و کدر شدن و دیگه درخشان به نظر نمی‌رسن، چیزی می‌دونین؟ اگه جواهرات نقره، طلا و یا سنگ جواهر داشته باشید، باید هر چند وقت یه بار تمیز بشه. شما چجوری از جواهراتتون مراقب یا اونا رو تمیز می‌کنین؟
در اینجا به نکاتی برای تمیز کردن جواهرات اشاره می‌کنیم که کمک میکنه جواهراتتون مثل روز اول براق و زیبا بمونه.
نگهداری و استفاده از جواهرات
همیشه این نکته رو تو ذهنتون داشته باشین که بیشتر جواهرات تا یه حدی حساس هستن. جواهرات نباید به فلزات، سنگ جواهرات، سطوح سخت یا حتی به همدیگه مالیده بشن.
همچنین حواستون باشه که جواهراتتون با مواد شیمیایی تماس نداشته باشن. وقتی از جواهراتتون استفاده نمی‌کنین، اون‌ها رو توی جعبه بذارین تا خش نیوفته.
نکاتی برای مراقبت از سنگ جواهرات
بیشتر سنگ جواهرات به مراقبتی جدا از جواهر پایه‌شون نیاز ندارن.
اگرچه سنگ جواهرات حساس‌تر، به مراقبت بیشتری نیاز دارن. مثلا مروارید و عین‌الشمس نباید زیاد با آب برخورد داشته باشن.
مروارید همچنین آرایش و عطر رو هم جذب میکنه که این موضوع میتونه باعث عوض شدن رنگش بشه. پس بهتره زمان آرایش کردن و عطر زدن و همچنین موقع دست شستن، مروارید به دست نداشته باشین و همچنین تمیز کردن انگشتر‌ها رو از یاد نبرین.
جواهرات و آب
دوش گرفتن:
علاوه بر احتمال گم شدن جواهرات هنگام دوش گرفتن، ممکنه گوشواره‌ها، گردنبند یا سنگ جواهراتتون بر اثر باقی موندن شامپو، نرم کننده یا صابون روی اون‌ها، بعد از مدتی آسیب ببینن. گوشواره‌های میخی اگه تمیز نگه داشته نشن، ممکنه باعث ایجاد عفونت هم بشن.
اگه موقع دوش گرفتن، جواهراتتون رو در‌نمیارین، حواستون باشه که هر چند وقت یه بار تمیزشون کنین.
توجه کنین که موقع دوش گرفتن، مروارید و شرف‌الشمس رو در‌بیارین، چون تماس مداوم با آب و مواد شیمیایی باعث آسیب رسیدن و تغییر رنگ در اون‌ها میشه.
شنا کردن:
اگه میخواین برای شنا کردن به استخر یا دریا برین، جواهراتتون رو توی خونه بذارین؛ مخصوصا اگه به طور مداوم این کارو انجام میدین.
کلر آب استخر یا جکوزی میتونه باعث تغییر رنگ نقره یا سنگ جواهرات بشه، حتی میتونه باعث زنگ زدن فلزاتی که در آلیاژ طلا به کار رفتن بشه. آب دریا هم میتونه باعث کدر شدن جواهرات حتی الماس بشه.
تمیز کردن طلا
معمولا طلا‌های ۱۴ عیار به بالا سیاه نمیشن و تغییر رنگ هم نمیدن. اگه طلا سیاه بشه، میشه اون رو با یه مسواک آغشته به آب و صابون شست.
سیاه یا سبز شدن پوست توسط طلا
ممکنه که جواهرات طلا باعث سیاه یا سبز شدن پوست بشن، اما این مورد خیلی کم پیش میاد. در این قسمت توضیح میدیم که دلیل این اتفاق چی میتونه باشه.
۱. ممکنه طلاتون تقلبی باشه.
امکانش وجود داره که جواهری که شما به اسم طلا خریدین و پوست شما رو سبز میکنه، اصل نباشه و فلز برنج باشه. اگه اون رو ارزون خریده باشین، پس به احتمال زیاد طلا نبوده.
استفاده از فلزات پایه مثل برنج در جواهرات توصیه نمیشه. اگه میخواین بدونین طلاتون اصله یا نه، از یه طلا فروش بخواین که براتون تستش کنه. گفتنیه که طلای اصل هم ممکنه پوست بعضی افراد رو به رنگ سیاه یا سبز در‌بیاره؛ پس ادامه مطلب رو بخونین تا با دلایلش آشنا بشین.
۲. فرسایش فلزی
اگرچه این مورد هم نسبتا کمیابه، اما شایع‌ترین دلیل سیاه شدن پوست در اثر جواهرات طلاست. در بیشتر موارد، زیر حلقه طلا همچین اتفاقی می‌افته و دلیلش هم بیشتر لوازم آٰرایش یا بعضی اوقات مواد شوینده هست، چون که این‌ها در ترکیباتشون ذراتی دارن که از ذرات طلا سخت‌ترن.
وقتی که مواد آرایشی و شوینده به پوستتون می‌چسبن، با جواهرات طلا تماس پیدا می‌کنن و باعث میشن ذرات ریز طلا ازش جدا بشن، با عرق و چربی پوست ترکیب و در نتیجه باعث ایجاد سیاهی میشن.
اگه این مشکل شما هم هست، پیشنهاد ما اینه که لوازم آٰرایشتون رو عوض کنین. اگر نمی‌تونین این کارو انجام بدین، قبل از تماس طلا با پوست، اون قسمت رو از مواد آرایشی پاک کنین.
۳. زنگ زدن فلز
خود طلا زنگ نمیزنه، اما فلز‌هایی که در آلیاژ طلا وجود دارن، معمولا در شرایط خاص زنگ میزنن (تقریبا تمام جواهرات طلا آلیاژی از طلا هستن و فقط طلای ۲۴ عیار طلای خالصه). اگه مطمئن هستین که طلاتون اصله، پس ممکنه دلیل تغییر رنگ پوست، زنگ زدن مس یا فلزهای دیگه در آلیاژ اون باشه.
مس پوستتون رو سبز میکنه و بقیه فلزات سیاه می‌کنن. دلیل این پدیده میتونه اسیدی بودن پوست (در این صورت بهتره یه چکاپ بدین، چون که اسیدی بودن پوست میتونه نشونه کم‌خونی باشه)، شرجی بودن یا آلودگی هوا باشه.
شنا کردن با جواهرات، استفاده از دارو‌ها، مصرف شویند‌ه‌های شیمیایی یا بعضی از محصولات پوستی و آرایشی از دلایل دیگه این پدیده محسوب میشن.
راه‌حل اینه، عاداتی رو که باعث سیاه شدن پوست توسط جواهرات میشن ( و در بالا بهشون اشاره شد) ترک کنیم و همچنین زمان استفاده از بعضی محصولات، جواهراتمون رو در‌بیاریم و قبل از انداختن مجدد اون‌ها، دست‌ها رو بشوریم. توجه داشته باشین که استفاده از طلای عیار بالا احتمال چنین پدیده‌ای رو پایین میاره.
تیره شدن نقره
تیره شدن فلزات، فرآیندی طبیعیه که نتیجه تماس اکسیژن و رطوبت با فلزاته. پس اگه جواهراتتون تیره و کدر شده یا حتی لکه‌های تیره روی اون به وجود اومده، دلیلش همین فرآینده.
همه فلزات قیمتی تا حدی تیره میشن. پلاتین و طلای خالص مقاوم‌ترین فلزات به تیرگی هستن و در طی سال‌ها ممکنه اصلا تیره نشن یا خیلی کم تیره بشن.
جواهرات نقره بر خلاف طلا و پلاتین خیلی سریع تیره و کدر میشه و با گذشت زمان، اثراتی از رنگ قهوه‌ای، طوسی یا سیاه روی اون دیده میشه. این یه فرآیند طبیعیه.
ممکنه شنیده باشین که نقره خالص تیره نمیشه، اما این باور درست نیست. نقره خالص هم تیره میشه ولی دیر‌‌تر و کمتر از نقره نا‌خالص (بالای ۹۲ درصد).
دلیل اینکه نقره نا‌خالص سریع‌تر تیره میشه اینه که آلیاژی از نقره خالص و مسه. آلیاژ مس کمک میکنه که نقره محکم‌تر بشه و در نهایت برای ساخت جواهرات مناسب‌تر بشه.
تمیز کردن نقره
جواهراتتون رو جا‌‌‌های مرطوب مخصوصا حمام نگهداری نکنین. اگه تو شهر‌های شرجی زندگی می‌کنین، باید بیشتر از جواهراتتون مراقبت کنین. قرار دادن دستگاه جذب‌کننده رطوبت کنار جواهراتتون میتونه کمک‌کننده باشه.
تمیز کردن جواهرات نقره باید هر چند وقت یک بار انجام بشه، چون اگه مدت طولانی‌تری نقره رو تمیز نکنین، تیرگی اون بیشتر میشه و در نتیجه سخت‌تر هم تمیز میشه.
استفاده مداوم از جواهرات نقره روند تیره شدنش رو کند میکنه، چون که تماس فلز با پوست باعث میشه که تا حد زیادی تمیز بمونه.
عواملی وجود داره که روند تیره شدن جواهرات نقره رو تا حد زیادی سرعت می‌بخشه. عوامل محیطی، شیمیایی یا زیستی میتونن باعث این مسئله بشن که توضیح دقیقشون کار سختیه و در این مقاله نمی‌گنجه.
اگه شما هم احساس می‌کنین که جواهرات نقره‌تون خیلی سریع تیره میشه، پس باید دفعات بیشتری رو به تمیز کردنشون اختصاص بدین یا کلا به جای نقره از فلزی با واکنش پذیری کمتر (مثل طلا یا پلاتین) استفاده کنین.
تمیز کردن جواهرات
جواهرات رو باید مرتب تمیز کرد. بعضی وقتا به دلیل پوشیدن مداوم بعضی از جواهرات، ممکنه متوجه نشیم که کدر و کثیف شدن.
مسلما هیچ کس یادش نمیره که لباس‌هاش رو تمیز کنه، اما معمولا به تمیز کردن جواهرات بی اعتنایی میشه؛ در صورتی که جواهرات هم مثل لباس وسایلی شخصی هستن که به تمیز کردن نیاز دارن.
پیشنهاد ما اینه که حداقل سالی دو بار همه جواهراتتون حتی جواهرات ارزون قیمت رو بررسی کنین و اون‌هایی رو که نیاز به تمیز کردن دارن، تمیز کنین.
چه زمانی به کمک متخصصین نیازه؟
اگه جواهرات خیلی گرون قیمت یا جواهراتی دارین که با سنگ‌های قیمتی مثل مروارید یا عین‌الشمس تزیین شده، برای تمیز کردنشون از یه متخصص تو این حوزه کمک بگیرین چرا که بهترین و امن‌ترین روش تمیز کردن جواهرات رو می‌دونن و همچنین ابزار مخصوص این کارو دارن.
همچنین با این کار اگه جواهراتتون مشکل دیگه‌ای هم داشته باشه، مثلا اگه نگینش نیاز به محکم شدن داشته باشه، اون رو براتون تعمیر می‌کنن.
برای اطلاع از نحوه تمیز کردن جواهرات، ادامه مطلب رو بخونین.
آب و صابون
محلول آب و صابون گرم و یه مسواک نرم راهی برای تمیز کردن جواهراته. پیشنهاد ما استفاده از صابونی بی‌بو و بی‌رنگه؛ مثل صابون کاستیل.
با دقت این کارو انجام بدین و فقط جا‌هایی که نیازه، از مسواک استفاده کنین: مثلا توی درز‌هایی که کثیفی جمع میشه. حواستون باشه که سنگ‌های حساس مثل مروارید و شرف‌الشمس رو برای مدت طولانی توی ترکیب آب و صابون نذارین، چون همونطور که گفتیم، تماس طولانی و مکرر با آب میتونه به این سنگ‌ها آسیب برسونه.
اگه از این روش استفاده می‌کنین، مطمئن بشین که صابون رو اون باقی نمی‌مونه و حتما خشکش کنین.
تمیز کننده آلتراسونیک
دستگاه آلتراسونیک، از طریق حرکت امواج آلترا‌سوند در آب، کثیفی و چربی رو از سطح جواهرات پاک میکنه. معمولا مقداری مایع تمیز کننده ملایم هم توی دستگاه می‌ریزن.
این روش از آب و صابون بهتر جواب میده و آسون‌تر هم هست. این دستگاه کثیفی رو حتی از نقاطی که دسترسی به اون‌ها سخته (مثل محل اتصال سنگ‌ها) بیرون میکشه. البته این روش سیاهی رو از بین نمی‌بره.
حواستون باشه که استفاده از روش آلتراسونیک میتونه در بعضی موارد خطرناک باشه؛ حتما موارد استثنا رو در ادامه بخونین.
جواهر ساز‌ها از تمیز کنندهای آلتراسونیک استاندارد و مخصوص برای از بین بردن کثیفی حاصل از فرآیند ساخت جواهرات استفاده می‌کنن، اما تمیز کننده‌های خونگی هم در دسترس هستن و اغلب قیمت مناسبی هم دارن. پیشنهاد ما اینه که برای درخشان نگه داشتن جواهراتتون ازشون استفاده کنین.
طرز تمیز کردن جواهرات با استفاده از دستگاه آلتراسونیک توی دفترچه همراه اون نوشته شده. بهتره که مقداری آب گرم و صابون ملایم توی دستگاه بریزین، اما اگه دفترچه دستگاه چیز دیگه‌ای رو توصیه کرده طبق همون عمل کنین.
بعد از تموم شدن تمیز کاری، حتما جواهراتتون رو خشک کنین.
موارد استثنا:
برای سنگ‌های نرم مثل مروارید، عین‌الشمس، فیروزه و سنگ لاجورد از این روش استفاده نکنین، چون ممکنه بهشون آسیب بزنه.
همچنین این روش رو برای جواهراتی که روکشی نازک از یه فلز دیگه دارن، به کار نبرین. برای مثال میشه به جواهرات نقره که روکشی از طلا دارن اشاره کرد. استفاده از این روش ممکنه به این روکش‌ها آسیب بزنه یا کلا از بین ببرتشون.
پارچه صیقل دهنده
به طور کلی پارچه‌های صیقل دهنده امن‌ترین گزینه برای زدودن سیاهی از جواهرات فلزی گرون قیمت هستن. قبل از اینکه به سراغ محلول تمیز کننده نقره برین، بهتره که این راه رو امتحان کنین. درسته که محلول تمیز کننده نقره راه آسون‌تریه، اما خطرناک‌تره (در ادامه راجع بهش می‌گیم). بعضی اوقات پارچه‌های صیقل دهنده حتی عملکرد بهتری از این محلول‌ها دارن، مخصوصا وقتی که پای پاک کردن لکه‌های سر‌سخت وسطه.
همچنین این پارچه‌ها درخشندگی خوبی به جواهرات میدن و نتیجه میتونه شگفت‌انگیز باشه.
پارچه‌های صیقل دهنده با کیفیت، موادی شیمیایی دارن که تیرگی جواهرات رو برطرف میکنه و همچنین نرم هستن و فلز رو خش نمی‌ندازن. این پارچه‌ها رو میشه تا قبل از سیاه شدن بار‌ها استفاده کرد و بعد از سیاه شدن باید اون‌ها رو با پارچه دیگه‌ای جایگزین کرد.
برای از بین بردن تیرگی با پارچه صیقل دهنده کافیه که پارچه رو به آرومی روی جواهرات بکشین و بعد با پاک شدن تیرگی‌های اون، لکه‌های سیاه رو روی پارچه می‌بینین.
بعد از اینکه کارتون تموم شد، جواهرتون رو به طور مختصر با محلول آب و صابون بشورین و بعد خشکش کنین.
محلول تمیز کننده نقره
برای تمیز کردن نقره می‌تونین از محلول تمیز کننده نقره استفاده کنین که خیلی سریع و آسون تیرگی رو از همه نقاط جواهرات نقره پاک میکنه، اما استفاده از اون برای بعضی از جواهرات خطر داره.
دستورالعمل استفاده از این محلول روی اون نوشته شده. بعد از اینکه مراحل گفته شده رو انجام دادین، جواهراتتون رو آب بکشین و بعد خشک کنین.
موارد استثنا
درست مثل روش آلتراسونیک، از این روش هم نباید برای مروارید، فیروزه، عین‌الشمس، لاجورد یا بقیه سنگ‌های نرم استفاده کرد، چون که این سنگ‌ها متخلخل هستن و ممکنه این روش بهشون آسیب بزنه.
همچنین این روش رو برای جواهراتی که روی اون‌ها از روکش نازکی از فلز دیگه استفاده شده، به کار نبرین. برای مثال میشه به جواهرات نقره که روکشی از طلا دارن اشاره کرد. استفاده از این روش ممکنه به این روکش‌ها آسیب بزنه یا کلا از بین ببرتشون.
تمیز کننده الکترو شیمیایی خونگی
این مورد روشی دوستدار طبیعته و از تکنولوژی استفاده زیادی نمیکنه (اما علمیه) و به طور کلی برای برطرف کردن تیرگی‌های شدید استفاده میشه. مهم‌تر از همه اینکه مواد تشکیل دهندش تو کابینت هر خونه‌ای پیدا میشه. این روش به از بین بردن رد سوختگی روی نقره هم کمک میکنه.
یه تیکه فویل آلومینیوم رو با قیچی ببرین و کف یه کاسه کوچیک شیشه‌ای یا سرامیکی رو باهاش بپوشونین. بعدش یه فنجون آب داغ داخل کاسه بریزین و موارد زیر رو باهاش ترکیب کنین:
- یه قاشق غدا‌خوری نمک
- یه قاشق غذا‌خوری جوش شیرین
- یه قاشق غدا‌خوری پودر تمیز کننده بی‌بو و بی‌رنگ (پیشنهاد ما کاستیله)
جواهرات رو توی کاسه قرار بدین. بعد از ۵ تا ده دقیقه، جواهرات رو بر‌دارین و محلول و فویل (که به احتمال زیاد به رنگ طوسی در اومده ) رو دور بندازین. در صورت نیاز این کارو تکرار کنین.
مثل همه روش‌های قبلی، جواهرات رو آب بگیرین و بعد کاملا خشک کنین.
موارد استثنا:
مواردی که در استفاده از محلول تمیز کننده نقره استثنا به شمار میومد، در اینجا هم صدق میکنه.
سایر تمیز کننده‌ها
از خمیر جوش شیرین، خمیر دندون یا هر تمیز کنندهای که باید مستقیما به جواهرات مالیده بشن، استفاده نکنین.
این محصولات فلز رو میخورن و باعث از بین رفتن و ایجاد خط و خش روی فلز میشن.
سایر نکات
جواهرات ورمیل طلا، طلای پرشده و روکش طلا اندود
ورمیل طلا، طلای پرشده و روکش طلا، روش‌های مختلف به کار بردن طلا روی فلزهای دیگه هستن.
همه این‌ها تا حدی حساس هستن و باید با دقت تمیز بشن. سطوح طلا ممکنه بعد از مدتی از بین برن، پس باید از اون‌ها محافظت کرد. از تمیز کننده‌های قوی استفاده نکنین و همچنین اون‌ها رو محکم صیقل ندین.
استفاده از محلول تمیز کننده نقره و آلتراسونیک برای تمیز کردن مانعی ندارن. البته حواستون باشه که برای نوع سوم (روکش طلا اندود) از آلتراسونیک استفاده نکنین.
سنگ جواهرات
همه روش‌هایی که برای تمیز کردن جواهرات فلزی بهشون اشاره شد، برای سنگ جواهرات هم میتونه استفاده بشه، اما هیچوقت از محلول تمیز کننده نقره یا آلتراسونیک برای تمیز کردن مروارید، فیروزه، لاجورد و سایر سنگ جواهر‌های نرم استفاده نکنین.
اگه از روش‌های دیگه اطمینان ندارین، پیشنهاد ما استفاده از کم ریسک‌ترین گزینه‌ها یعنی آب و صابون و پارچه صیقل دهنده هست.
ابریشم طبیعی:
گردنبند‌های ساخته شده از تار‌های طبیعی ابریشم رو میشه با محلول آب گرم و صابون شست؛ فقط حواستون رو جمع کنین که صابون کامل از روشون شسته بشه.
برای خرید طلا در مدل‌ها و طرح‌های مختلف به سایت گالری ارل یا شعب ارل مراجعه کنین.
